Klauzula sumienia dla każdego? "Nie interesuje mnie z kim klient sypia i jakiego jest wyznania"

Apteka, gabinet lekarski, czy drukarnia to nie są miejsca, w których powinno się rozstrzygać czyjeś przekonania, czy wiarę, mówi elblążanka, farmaceutka. Tymczasem rząd pracuje już nie tylko nad przyjęciem klauzuli sumienia dla farmaceutów, ale i nad zmianami w prawie, które umożliwią powoływanie się na własne przekonania wszystkim zawodom.

Chyba wszyscy pamiętają sprawę drukarza z Łodzi, który odmówił wykonania usługi dla organizacji LGBT, motywując to swoimi przekonaniami. Sąd skazał go na karę grzywny, ale być może już niedługo takie zachowanie będzie zgodne z przepisami.

Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpoczęła prace nad zmianą ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. To odpowiedź na petycję, którą jesienią ubiegłego roku do kancelarii senatu skierowała Fundacja SPES, reprezentowana przez Michała Drozdka. Fundacja postuluje usunięcie z ustawy zapisu, który brzmi: "korzystanie z wolności sumienia i wyznania nie może prowadzić do uchylania się od wykonywania obowiązków publicznych nałożonych przez ustawy". Jak podkreślają przepis ten stoi w rażącej sprzeczności z rozumieniem wolności sumienia przyjętym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i jest ponurym dziedzictwem okresu komunizmu.

Obecnie jasno sformułowany zapis dotyczący klauzuli sumienia znajdziemy tylko w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Przyjęcie zmian proponowanych przez Fundację SPES otworzyłoby taką furtkę i innym zawodom. W jej świetle drukarz z Łodzi miałby prawo odmówić wykonania usługi osobie o innej orientacji seksualnej, a piekarz sprzedaży bułki wyznawcy innej wiary, podkreśla przeciwnicy tego pomysłu. Niektórzy z internautów podkreślali wręcz, że taki przepis umożliwi im np. niepłacenie podatków ze względu na przekonania.

Dyskusja nad klauzulą sumienia toczy się również w Sejmie. Pod koniec stycznia Komisja do spraw petycji przyjęła i skierowała do Ministerstwa Zdrowia dezyderat dotyczący przyznania takiego uprawnienia farmaceutom. Katoliccy farmaceuci, którzy zabiegają o to od dawna, teraz znaleźli się bliżej klauzuli.

Prawo odmowy nie miałoby dotyczyć środków ratujących życie. Chodzi głównie o tabletki antykoncepcyjne i tzw. tabletki dzień po. Okazuje się jednak, że zdaniem komisji zdrowia należałoby dokładnie określić, kto na sumienie może się powoływać. Katoliccy farmaceuci mogliby odmawiać pacjentkom lekarzy dostępu do antykoncepcji, ale już np. miłośnicy zwierząt nie powinni mieć możliwości powoływania się na własne zasady moralne i odmawiania wydawania leków testowanych na zwierzętach.

Komisja postuluje również o wprowadzenie przepisu, który zapewni pacjentom dostęp do wszystkich zarejestrowanych leków w sytuacji, gdy farmaceuta, powołując się na klauzulę sumienia, nie chce im go sprzedać, a w danej miejscowości nie ma innej apteki.

Co o klauzuli sumienia sądzą sami zainteresowani?

Większość elbląskich farmaceutów nie miała czasu ani ochoty wypowiadać się na ten temat. Ci, którzy zdecydowali się wyrazić swoją opinię, prosili o anonimowość.

Nie ma sprecyzowanego zdania na ten temat, ale nie widzę powodu, dla którego nie mamy mieć takich samych praw jak lekarze. Dlaczego oni mają wypisywać recepty, a już moralna odpowiedzialność za wydanie "pigułki dzień po" ma spadać na nas

- mówi jednak z elbląskich aptekarek.

Nie i jeszcze raz nie. Dla mnie najważniejsze jest bezpieczeństwo, zwracam uwagę na leki, dawki, które wydaję, a nie na to, czy wydaję klientowi lek na grypę, czy antykoncepcyjny. Nie interesuje mnie też, z kim sypiają, jakiego wyznania, jaki jest ich światopogląd i czy akurat przypadkiem zgodny z moim. Mam swoje przekonania, ale nie widzę powodu, dla którego mam je narzucać innym. Ani gabinet lekarski, ani apteka, czy drukarnia to nie są w ogóle miejsca, w których takie kwestie powinno się rozstrzygać

- przekonuje elblążanka, magister farmacji.

Natasza Jatczyńska