Antonówka, Złota Reneta, Papierówka, Malinowa Oberlandzka, Kantówka Gdańska. Czy pamiętacie z dzieciństwa smak tych wspaniałych jabłek? Aromatyczne, chrupiące, soczyste owoce, którymi zajadaliśmy spędzając wakacje u dziadków na żuławskiej wsi? Jak przywrócić tradycję sadzenia historycznych odmian owoców? Jak skutecznie chronić i zapobiegać zanikaniu tych przyrodniczych zabytków Żuław Wiślanych? Oto wyzwanie dla Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego i mieszkańców Żuław Wiślanych, z którym zmierzymy się w trakcie pomologicznej przygody.
Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego rozpoczyna realizację ciekawego programu edukacyjnego pt. Tradycyjne sady i drzewa owocowe, jako cenny rezerwuar przyrodniczy, historyczny i kulturowy Żuław Delty Wisły. Zapraszamy mieszkańców powiatu Nowodworskiego do wspólnej przygody POMOLOGICZNEJ. Razem z ekspertem z Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie- Panem Ryszardem Rawskim, będziemy odkrywać i poznawać stare przedwojenne drzewa owocowe Żuław Wiślanych. Do udziału w projekcie zapraszamy wszystkich mieszkańców Powiatu, w szczególności: właścicieli starych sadów i pojedynczych drzew owocowych, działkowców, sadowników, sołtysów, nauczycieli, młodzież, aktywnych mieszkańców…
Przed nami następujące zadania:
1. Inwentaryzacja pomologiczna
Inwentaryzacja przeprowadzona zostanie na terenie powiatu nowodworskiego. Inwentaryzacja historycznych odmian drzew owocowych głównie przeprowadzona będzie w zlokalizowanych w starych sadach, alejach i szpalerach drzew przydrożnych siedliskach, parkach, na międzywalach na terenie powiatu nowodworskiego. Inwentaryzację przeprowadzi ekspert- pomolog z Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie- Ryszard Rawski przy współpracy Marka Opitza i Dominika Sudoł, pasjonatów i miłośników historycznych odmian drzew owocowych, właścicieli starych przydomowych sadów. Celem inwentaryzacji będzie zlokalizowanie cennych zasobów przyrodniczych – historycznych odmian drzew owocowych-jabłoni, grusz, śliw, wiśni, czereśni. Będzie to pierwsza tego typu inwentaryzacja na terenie powiatu nowodworskiego i Żuław Delty Wisły. Inwentaryzacja przeprowadzona będzie w oparciu o informacje o lokalizacji starych sadów dostarczone przez mieszkańców powiatu nowodworskiego.
Przeprowadzonych zostanie 6 dni inwentaryzacji terenowych, ok. 80 lokalizacji- punktów inwentaryzacyjnych. Z punkt inwentaryzacyjny uznajemy- sad, ogród, aleję, szpaler drzew, pojedyncze drzewa owocowe.
Planowany termin: Lipiec- październik 2015
2. Szkolenia lokalnych liderów- miłośnicy i pasjonaci historycznych odmian drzew owocowych.
Cykl edukacyjny skierowany do mieszkańców powiatu nowodworskiego, wykazujących gotowość i zainteresowanie współpracą z Klubem Nowodworskim przy działaniach służących ochronie i promowaniu starych odmian drzew owocowych, w szczególności: właścicieli starych sadów, drzew owocowych, działkowców, sadowników, sołtysów, nauczycieli, aktywnych mieszkańców. Cykl edukacyjny przeprowadzony będzie w okresie od sierpnia do listopada 2015 roku. Szkolenia poprowadzi pomolog- Ryszard Rawski przy współpracy, Dominika Sudoł, Marka Opitza. Szkolenia zostaną zorganizowane dla 1 grupy x 15 osób.
a) Podstawy pomologii- 8 h
b) Ochrona In situ i ex situ, rozmnażanie historycznych odmian drzew owocowych- 8 h
c) Zakładanie nowych sadów i prace pielęgnacyjne starych sadów i drzew wysokopiennych- 8 h
d) Choroby i ekologiczne metody zapobiegania i zwalczania chorób w sadach- 8 h
e) Przetwarzanie owoców historycznych odmian owoców- 8 h
Działaniem towarzyszącym cyklowi szkoleniowemu będzie konkurs dla mieszkańców na przepisy kulinarne z wykorzystaniem owoców pochodzących z historycznych odmian drzew owocowych. Ponadto zostanie zakupionych 10 wydawnictw nt pomologii i sadownictwa, ekologicznych upraw, które wzbogacą zbiory Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Nowy Dwór Gdański. Przy współpracy z biblioteką stworzony zostanie z posiadanych dotychczas i zakupionych w ramach projektu, dział pomologiczny. Wydawnictwa będą dostępne dla wszystkich mieszkańców powiatu nowodworskiego.
Planowany termin: sierpień- październik 2015
3. Publikacja- Sady historyczne na Żuławach Wiślanych
Poradnik dla miłośników historycznych odmian drzew owocowych. Publikacja będzie kolportowana poprzez współpracę z Biblioteką Powiatową w Nowym Dworze Gdańskim i Muzeum Żuławskim.
Zagadnienia merytoryczne publikacji:
1. Historia sadownictwa na żuławach wiślanych.
2. Wyniki inwentaryzacji pomologicznej na terenie powiatu nowodworskiego.
3. Opis charakterystycznych dla regionu powiatu nowodworskiego odmian owoców.
4. Fotografie owoców (album owoców).
5. Ochrona In situ i ex situ, rozmnażanie historycznych odmian drzew owocowych.
6. Zakładanie nowych sadów i prace pielęgnacyjne starych sadów i drzew wysokopiennych.
7. Choroby i ekologiczne metody zapobiegania i zwalczania chorób w sadach.
8. Przetwarzanie owoców historycznych odmian owoców -przepisy i fotografie potraw.
Planowany termin wydania publikacji: marzec 2016
4. Nasadzenia starych odmian w miejscach publicznych
W efekcie inwentaryzacji powstanie baza charakterystycznych dla region Żuławy Wiślanych odmian historycznych owoców. Z sadów zostanie pobrany materiał do szczepień i okulizacji. Najciekawsze i charakterystyczne odmiany jabłoni i grusz zostaną rozmnożone. Sadzonki drzew zostaną przekazane instytucjom publicznym z terenu powiatu nowodworskiego. Drzewa zostaną zasadzone w pobliżu instytucji- szkoła, przedszkole, dom kultury, muzeum żuławskie itp. Odbędą się uroczyste nasadzenia drzew. Drzewka zostaną opisane. Działanie ma na celu promocję i popularyzację historycznych odmian drzew owocowych wśród mieszkańców powiatu nowodworskiego oraz turystów odwiedzających ten region. Nasadzenie ma również charakter ochrony ex situ historycznych odmian. Planujemy nasadzenie 30 drzew w 15 miejscach publicznie dostępnych.
Planowany termin: październik- listopad 2015
5. Seminarium podsumowujące projekt
Celem seminarium będzie podsumowanie prac wykonanych w projekcie oraz popularyzacja tematyki historycznych odmian wśród mieszkańców powiatu nowodworskiego oraz powiatów ościennych i osób zainteresowanych tą tematyką z terenu woj. pomorskiego.
Merytoryczne zagadnienia seminarium:
-wyniki inwentaryzacji pomologicznej ;
- promocja publikacji Sady historyczne na Żuławach Wiślanych;
- rolnictwo ekologiczne i ochrona cennych zasobów przyrodniczych;
- jak wykorzystać owoce i przetwory wytwarzane z owoców do rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i promocji ( Sieć Dziedzictwa Kulinarnego).Do udziału w seminarium zostaną zaproszeni uczestnicy projektu, przedstawiciele mediów, przedstawiciele powiatów sąsiednich- gdańskiego, malborskiego, tczewskiego przedstawiciele WFOSIGW w Gdańsku, Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku, Uniwersytetu Gdańskiego, zaprzyjaźnionych organizacji ekologicznych- Stowarzyszenie Eko-Inicjatywa, Towarzystwo Przyjaciół Doliny Dolnej Wisły, Stowarzyszenie na rzecz Dawnych Ras i Odmian, pracownicy Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie. Seminarium odbędzie się w Muzeum Żuławskim. W seminarium weźmie udział ok. 60 osób
Planowany termin: marzec 2016
Jesteś właścicielem starego sady lub drzew owocowych, zgłoś się do Nas już dziś. Udział w projekcie jest bezpłatny.
Projekt dofinansowany jest ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz środków własnych Stowarzyszenia Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego- Klub Nowodworski.
Kontakt:
