Poznawali tajemnice Nowakowa. Zobacz zdjęcia z wycieczki PTTK

Fot. Ryszard Biel

Za nami trzeci tegoroczny spacer w ramach organizowanego przez elbląski PTTK cyklu „Sobota z przewodnikiem”. Tym razem ponad 50 osób zwiedzało położone tuż pod Elblągiem Nowakowo. Pasjonaci wycieczek i poznawania regionu, mieli okazję dowiedzieć się wielu ciekawostek dotyczącycych historii tej miejscowości oraz całej Wyspy Nowakowskiej. Wycieczkę poprowadził przewodnik PTTK Elbląg Leszek Marcinkowski.

Wyspa Nowakowska powstała w wyniku osuszania i polderyzacji obszaru na Żuławach Elbląskich.
- Jest to umowna wyspa, bo obszar otoczony jest wodami: od wschodu rzeką Elbląg, od północy Zatoką Elbląską i Zalewem Wiślanym, od zachodu rzekami Cieplicówką i Nogatem, a od południa Kanałem Jagiellońskim – poinformował zebranych Leszek Marcinkowski.

Pierwsze osady (osadnictwo mennonicko- olęderskie) powstały tu dopiero pod koniec XVII. Wioski i osady znajdujące się na wyspie położone są na obszarze polderowym z chroniącymi wałami przeciwpowodziowymi i licznymi kanałami odwadniającymi. Większość budynków, ze względu na ochronę przeciwpowodziową, znajduje się na specjalnie usypanych pagórkach zwanych terpami. Największą osadą znajdującą się na wyspie jest Nowakowo, które w swojej historii nazywane było także Bollwerk (z niem. ostroga) oraz Terranova (z niem. nowa ziemia).

Sobotnia wycieczka z przewodnikiem PTTK wyruszyła w drogę z najbardziej charakterystycznego i najbardziej kojarzonego dziś z Nowakowem obiektu - powstałego w 1978 r. mostu pontonowego.  Wcześniej przez wiele lat, na drugi brzeg rzeki Elbląg przeprawiano się w tym miejscu niewielkim promem.

Dzisiejsze Nowakowo nie ma zbyt wielu historycznych obiektów, ani zabytków. Wiele z nich zostało wyburzonych, jak choćby jeden z piękniejszych budynków w tej okolicy - gospoda "dom pod siedmioma szczytami", rozebrana po 1945 r. Jeden z nielicznych obiektów, który zachował się z tamtych czasów i świadczy o dawnej historii Wyspy Nowakowskiej to dawna gospoda przy obecnym moście pontonowym, w której dziś znajdują się m.in. dwa sklepy

– opowiadał Leszek Marcinkowski z PTTK.

Co ciekawe Wyspa Nowakowska jeszcze do niedawna posiadała swoją piekarnię. Piekła ona chleb  nie tylko na potrzeby Nowakowa i okolicznych wsi, ale także jej wypieki sprzedawano w Elblągu. - Piekarnia od kilku lat jest niestety już nieczynna. Do ostatnich swoich dni działała na stuletnim, niemieckim, dwukomorowym piecu, takim samym, jaki znajduje się np. w restauracji Zapiecek w Suchaczu – mówił przewodnik wycieczki Leszek Marcinkowski.

Wyspę Nowakowską z racji swojego położenia, nawiedzały też częste powodzie. Te najbardziej znane z ostatnich lat miały miejsce w 1983 r. i 2009 r. - Powódź z 1983 r. spowodowała, że potężna cześć wyspy o powierzchni około 3 tys. ha, była zalana od czołowej strony Zalewu Wiślanego. Wtedy woda podniosła się na wysokość ponad 1,5 metra od obecnego stanu. Po 2009 r. wały zaczęto podwyższać i umacniać i do tej pory na szczęście nic poważnego się nie wydarzyło – przypominał Leszek Marcinkowski.

Nowakowo ma jeszcze jedną, przez wielu zapomnianą ciekawostkę, która zachowała się do czasów dzisiejszych.

Jadąc z Elbląga do Nowakowa, jeszcze przed mostem pontonowym po prawej stronie zauważyć można żelazną wieżę o wysokości około 15 m. Jest to część historii pruskiego lotnictwa. Chcąc uskutecznić nocne loty samolotami pasażerskimi między Berlinem a Królewcem, na trasie tej ustawiono 26 elektrycznych latarni świetlnych. Oznaczały one drogę pilotom, a pierwszy taki nocny lot miał miejsce 1 maja 1926 r. Wcześniej lotnictwo pruskie odbywało loty tylko za dnia. Do dziś zachowały się tylko cztery takie wieże, w tym ta w Nowakowie oraz niedaleko stąd w Łęczu

– podkreślał Leszek Marcinkowski, przewodnik elbląskiego PTTK.

Dzisiejszy (9 lipca) spacer w ramach „Sobót z przewodnikiem”, był już trzecią od rozpoczęcia tegorocznych wakacji okazją do zwiedzania Elbląga i okolic.

Łącznie do 27 sierpnia zaplanowaliśmy dziewięć spacerów. Są one bardzo zróżnicowane. Nowością są dwa spacery wyjazdowe, podczas których zwiedzimy Nowakowo i Próchnik. Już za tydzień 16 lipca o godz. 10 wraz z przewodnikiem zwiedzać będziemy Muzeum Archeologiczno-Historyczne

– poinformował Kamil Zimnicki z PTTK Oddział Ziemi Elbląskiej.

RK

Artykuł pochodzi ze strony info.elblag.pl